5. Programma Duurzaamheid
Duurzaamheid is van ons allemaal en is daarmee programma-overstijgend. Al onze inwoners en ondernemers hebben hier mee te maken. Duurzaamheid gaat van aardgasvrije wijken tot het realiseren van zonneweides. Van energiebesparing tot energiearmoede. En van het vergroten van de biodiversiteit tot klimaatadaptieve wijken. Ook het verduurzamen van ons gemeentelijk vastgoed, circulaire inkoop en aanbesteding vallen onder dit programma.
Duurzaamheid is één van de grote opgaves van dit moment. Hoe houden we onze gemeente leefbaar en beschikbaar voor toekomstige generaties? De aarde warmt op. In 2015 maakten 195 landen afspraken in Parijs dat de opwarming van de aarde ver onder de 2 graden moet blijven. In 2019 vertaalde Nederland dit in een Nationaal Klimaatakkoord. Hier vloeien opgaves uit voort voor gemeenten. Deze opgaves werkten we de afgelopen periode nader uit. Het programma ‘Samen op weg naar een duurzaam Medemblik’ brengt deze opgaves samen en verbindt ze.
Het programma bestaat uit 5 pijlers. We vatten de belangrijkste ambities per pijler hieronder samen en geven daarbij een korte toelichting.
- Pijler elektriciteit: De gemeente wil in 2040 energieneutraal zijn.
De ambitie energieneutraal betekent dat in Medemblik de totale vraag naar energie even groot is als het aanbod aan duurzame energie. Energieneutraal kunnen we realiseren via 3 sporen:
- Inzetten op energiebesparing.
- Duurzame alternatieven voor aardgas.
- Duurzame opwek van energie.
Voor de eerste twee sporen verwijzen we u naar de pijler Warmte. In mei 2021 stelde de raad de regionale energiestrategie Noord-Holland Noord (RES-NHN) vast. Westfriesland geeft in de RES-NHN aan dat het aandeel duurzame energie op land tot 2030 toeneemt met 0,5 TWh. Ook in Medemblik neemt het aantal zonneweides toe. Voor windenergie is op het grondgebied van Medemblik geen ruimte. Dit besloot de raad bij de vaststelling van de RES-NHN. We komen in 2022 met beleidskaders over hoe we initiatieven voor zonneweides een plek willen geven op ons grondgebied. Het gaat daarbij o.a. over landschappelijke inpassing, vergroten van biodiversiteit, participatie van omwonenden en financiële participatie.
- Pijler warmte: De gemeente wil in 2050 aardgasvrij zijn.
De ambitie aardgasvrij betekent dat we geen aardgas meer gebruiken voor warmte die we nodig hebben om onze woningen of bedrijfsgebouwen te verwarmen. Ook aardgasvrij koken hoort hierbij. Aardgasvrij realiseren we door in te zetten op 2 sporen:
- Inzetten op energiebesparing.
- Duurzame alternatieven voor aardgas.
In 2020 kwam de gemeente Medemblik met de Transitievisie Warmte (TVW). De TVW is het koersdocument naar een aardgasvrije gemeente. De TVW benoemt zeven wijken waar we kansen zien om van het aardgas af te gaan. We noemen deze wijken kanswijken. In vier van de kanswijken gaan we uit van een elektrische oplossing als alternatief voor aardgas. In de andere drie lijkt een warmtenet de beste oplossing. We gaan hierbij uit van de laagst maatschappelijke kosten. In 2021 zijn we aan de slag gegaan in een aantal kanswijken. Van deze wijken willen we leren voor een gemeentebrede aanpak.
- Pijler Circulair: De gemeente wil in 2050 100% circulair zijn.
Medemblik wil slim met grondstoffen en reststromen omgaan voor een gezonde en toekomstbestendige economie. Gezond voor mens en omgeving door schadelijke emissies te beperken. Toekomstbesteding door grondstoffen zoveel mogelijk in de (eigen) productieketen te behouden. Dat is nodig om grondstoffen voor hergebruik beschikbaar, bereikbaar en betaalbaar te houden. De leveringszekerheid komt vaker onder druk te staan, bijvoorbeeld van hout en andere bouwmaterialen. Daarnaast kunt u denken aan grondstoffen als kobalt en lithium die nodig zijn voor telefoons, accu’s of elektrische auto’s. Ketensamenwerking is daarom essentieel. Van opdrachtgever, producent tot eindgebruiker.
In 2021 kwamen de Westfriese gemeenten met de Actieagenda Circulair Westfriesland. Deze uitvoeringsagenda loopt door tot 2023. Op dit moment bereiden we een actieagenda voor de periode hierna voor.
- Pijler Groen en Water.
- In 2050 is ons gebied volledig klimaatbestendig en waterrobuust ingericht.
- In 2030 is het verlies van biodiversiteit in onze gemeente omgebogen naar biodiversiteitsherstel.
Om ons gebied klimaatbestendig te maken zijn aanpassingen nodig in de bestaande inrichting. Deze aanpassingen zorgen voor het verminderen van risico’s op wateroverlast, hitte en droogte. Bij nieuwbouw hebben we de mogelijkheid om een nieuwe wijk meteen klimaatbestendig in te richten. Een belangrijke maatregel is het vergroenen van de omgeving. Een groene omgeving houdt water vast. Daarnaast heeft groen een gunstige invloed op het voorkomen van hittestress.
De natuur, het landschap en het milieu lijden onder een niet evenwichtig gebruik van onze leefomgeving. Het herstellen van dit evenwicht is belangrijk. Ons beleid hierover ligt vast in de Westfriese strategie voor klimaatadaptatie. In de beleidsnota biodiversiteit 2021 ligt vast hoe we de biodiversiteit in onze gemeente willen behouden en waar mogelijk versterken.
- Pijler mobiliteit:
- In 2028 emissievrij openbaar vervoer in onze gemeente.
- Vanaf 2030 worden alleen nog emissievrije nieuwe auto’s verkocht.
Alternatieven voor fossiele brandstoffen zorgen voor minder CO2-uitstoot en een schonere lucht in onze gemeente. Het Rijk bepaalde dat nieuwe auto’s vanaf 2030 emissievrij zijn. Het aantal elektrische voertuigen gaat flink groeien. Het is belangrijk dat deze auto's op voldoende plekken opgeladen kunnen worden. Op dit moment hebben we ongeveer 70 openbare laadpalen in onze gemeente. Dat aantal neemt de komende jaren toe. Deze toename heeft ook effect op het elektriciteitsnetwerk in onze gemeente.
Pact van Westfriesland
In het Pact 7.1 ligt vast dat we in 2040 als regio Energieneutraal willen zijn. Deze ambitie werkten we nader uit in een uitvoeringsprogramma Energieneutraal Westfriesland. Deze stelde de raad eind 2021 vast. Dit uitvoeringsprogramma is opgebouwd vanuit de sectoren gebouwde omgeving, industrie en ondernemingen, agrarische sector en mobiliteit. Het uitvoeringsprogramma bevat concrete activiteiten waaraan we uitvoering geven, samen met de Westfriese gemeenten. Het programma is opgesteld met samenwerkingspartners, vanuit de verschillende sectoren.
Elektriciteitsnetwerk
Op dit moment staat het Elektriciteitsnetwerk in ons gebied op rood. We noemen dit ook wel transportschaarste. De ambities die we hebben op het gebied van de energietransitie, woningbouw en economische groei staat hierdoor enorm onder druk.
Schaarste op het elektriciteitsnetwerk vraagt om een heldere kaderstelling. Het gaat hierbij om kaders voor een integrale afweging van verschillende, en soms tegenover elkaar staande, belangen in de samenleving. We noemen aankoop van gronden, bestemmingsplannen en vergunningen voor de energie-infrastructuur. Dit zijn randvoorweaarden om leefbare woonwijken met bijbehorende voorzieningen te realiseren.
Ook de Klimaatdoelen zijn pas haalbaar als de benodigde infrastructuur een plek krijgt in het ruimtelijk beleid. Het samen programmeren en prioriteren draagt dus wezenlijk bij aan het realiseren van regionale en gemeentelijke ambities. De komende collegeperiode werken we met samen om te bepalen welke aanpassingen nodig zijn en in welke volgorde we die gaan realiseren.
Meer weten?